Η στέγαση αποτελεί έναν από τους βασικούς άξονες δράσης της Ειδικής Γραμματείας Κοινωνικής Ένταξης των Ρομά . Στον άξονα της στέγασης περιλαμβάνονται τρεις υποκατηγορίες δράσεων: Προσωρινή Μετεγκατάσταση, Βελτίωση Υποδομών και Επιδότηση Ενοικίου.
Προσωρινή Μετεγκατάσταση
H προσωρινή μετεγκατάσταση ευπαθών κοινωνικών ομάδων η οποία θεσμοθετήθηκε με το άρθρο 159 του Ν. 4483/2017 (ΦΕΚ 107/Α) και εξειδικεύτηκε με την αριθ. οικ. ΡΟ 64/12-2-2017 Κοινή Υπουργική Απόφαση «Καθορισμός των όρων, προϋποθέσεων, τεχνικών θεμάτων, αναγκαίων λεπτομερειών και διαδικασιών για την προσωρινή μετεγκατάσταση ειδικών κοινωνικών ομάδων-Βελτίωση Συνθηκών Διαβίωσης» (ΦΕΚ 412 Β) αποτελεί μία ολοκληρωμένη θεσμική ρύθμιση για την οργάνωση, λειτουργία και εποπτεία των οργανωμένων χώρων προσωρινής μετεγκατάστασης.
Το παράδειγμα του Δήμου Δελφών
Η πρώτη εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου της προσωρινής μετεγκατάστασης ευπαθών κοινωνικών ομάδων, με την έκδοση της αριθ. οικ. 18987/124/29-3-2018 Εγκριτικής Κοινής Υπουργικής Απόφασης των Υπουργών Εσωτερικών, Υγείας, Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας υλοποιήθηκε ύστερα από το αίτημα που υποβλήθηκε από το Δήμο Δελφών, κατόπιν αξιολόγησης των στοιχείων ωριμότητας της προσωρινής μετεγκατάστασης από την Ειδική Γραμματεία Κοινωνικής ένταξης και της αρωγής που παρασχέθηκε από την συγκροτηθείσα τεχνική της ομάδα η οποία παρείχε τα οικιστικά πρότυπα και προέβη στον σχεδιασμό του πλάνου διάταξης του χώρου της προσωρινής μετεγκατάστασης. Το μοντέλο οργάνωσης του οικισμού συγκροτείται σε οικιστικές ενότητες, «γειτονιές», με δημόσιο χώρο, πλατεία και εσωτερικό πάρκο. Η χωροθέτηση, ο αρχιτεκτονικός-βιοκλιματικός σχεδιασμός και η τυπολογία των οικιών, λαμβάνουν υπόψη τις αρχές του αστικού σχεδιασμού της πόλης, τα τοπικά δεδομένα και τις φυσικές ιδιαιτερότητες του οικοπέδου.
Η προσωρινή μετεγκατάσταση αφορά την στέγαση 45 οικογενειών Ρομά με πληθυσμό 250 περίπου ατόμων στη θέση Κάμινος του Δήμου Δελφών. Στην εν λόγω έκταση, θα διαμορφωθούν οι απαραίτητες υποδομές για την εγκατάσταση 45 οικιών και Πολυκέντρου για τη στέγαση των κοινωνικών υπηρεσιών και κοινόχρηστων χώρων. Στον οργανωμένο χώρο θα λειτουργήσει Παράρτημα Ρομά του Κέντρου Κοινότητας του δήμου για την παροχή κοινωνικών υπηρεσιών, στο πλαίσιο της ολιστικής παρέμβασης και βάσει εξατομικευμένης προσέγγισης, με στόχο την σταδιακή, αλλά πλήρη ένταξη του πληθυσμού.
Η Αριθμ. οικ. 18987/124/29-3-2018 Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ 1276/Β/10-4-2018)
Πρότυπα εγγράφων και δικαιολογητικών για την προσωρινή μετεγκατάσταση ευπαθών κοινωνικών ομάδων
Βελτίωση Υποδομών
Επιδότηση Ενοικίου
Η Επιδότηση Ενοικίου αποτελεί ακόμη μία από τις δέσμες των δράσεων της Ειδικής Γραμματείας Κοινωνικής Ένταξης των Ρομά στον άξονα της στέγασης και των υποδομών ως εξειδίκευση του στόχου της Εθνικής Στρατηγικής για τους Ρομά για την εξασφάλιση και εγγύηση του «κατοικείν. Έχοντας εγκαινιάσει μια συστηματική συνεργασία με τις Περιφέρειες τόσο για την οριζόντια όσο και για την χωρική διάσταση των θεμάτων των Ρομά, η Ειδική Γραμματεία Κοινωνικής ένταξης των Ρομά προχώρησε σε εξειδίκευση των δράσεων αρμοδιότητάς της. Στα πλαίσια της χρηματοδότησης δράσεων της Ειδικής Γραμματείας Κοινωνικής ένταξης των Ρομά και από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, η Ειδική Γραμματεία, σε συνεργασία με την Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού & Παρακολούθησης Δράσεων Ε.Κ.Τ του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης προχώρησε στη διαβούλευση των εξειδικευμένων δράσεών της που θα ενταχθούν στον Θεματικό Στόχο 9- Προώθηση της κοινωνικής ένταξης και καταπολέμηση της φτώχειας και κάθε διάκρισης- των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων. Μία από τις έξι βασικές κατηγορίες των εξειδικευόμενων δράσεων αποτελεί και η Επιδότηση Ενοικίου.
Σύνδεσμοι για τις προσκλήσεις οι οποίες πρόκειται σύντομα να δημοσιευθούν από τις περιφέρειες της Χώρας , θα αναδημοσιευθούν στο σημείο αυτό του Ιστοτόπου της Ειδικής Γραμματείας Κοινωνικής Ένταξης των Ρομά, με επιπλέον χρήσιμες πληροφορίες και έντυπα.
Σύντομη Περιγραφή της Δράσης
Η προτεινόμενη δράση έχει ως κύριο στόχο την παροχή υπηρεσιών στεγαστικής υποστήριξης για αξιοπρεπή διαβίωση και παράλληλα τη διασφάλιση της εργασιακής και ευρύτερης κοινωνικής ένταξης των Ρομά και της ενσωμάτωσής τους στην τοπική κοινότητα, ως προαπαιτούμενα για τη συνέχιση της αξιοπρεπούς διαβίωσης μετά το πέρας της.
Ζητούμενο στην περίπτωση αυτή είναι, εκτός από την ανεύρεση οικήματος, και η διασφάλιση ότι η οικογένεια, μετά την ολοκλήρωση της περιόδου επιδότησης, θα μπορεί να αναλάβει και να εκπληρώνει μόνη της, όλες της τις υποχρεώσεις προς τον εκάστοτε ιδιοκτήτη. Για το λόγο αυτό, οι ωφελούμενες οικογένειες επιλέγονται μέσα από μια εξατομικευμένη προσέγγιση και την εκπόνηση ατομικού σχεδίου οικογένειας-ωφελουμένων πριν τη μετεγκατάστασή τους στον αστικό ιστό.
Η εξατομικευμένη προσέγγιση και τα κριτήρια επιλογής, τα οποία προϋποτίθενται ως κριτήρια ωριμότητας των οικογενειών που θα ενταχθούν αποτελούν ενδεικτικά τα ακόλουθα:
- Είναι, κατά προτεραιότητα, δημότες ή/και μόνιμοι κάτοικοι του Δήμου στον οποίο θα εφαρμοστεί η επιδότηση ενοικίου.
- Έχουν εγγραφεί στο Κέντρο Κοινότητας-Παράρτημα ΡΟΜΑ του οικείου δήμου και βρίσκονται σε συνεχή συνεργασία τόσο με αυτό όσο και με τις υπόλοιπες Κοινωνικές Υπηρεσίες του δήμου.
- Έχουν διευθετήσει ή είναι σε διαδικασία διευθέτησης τυχόν αστικοδημοτικών εκκρεμοτήτων.
- Δεν διαθέτουν ακίνητη περιουσία που να τους επιτρέπει να κατοικούν σε αυτήν ή/και δεν έχουν δανειοδοτηθεί για την αγορά ακινήτου.
- Συμμετέχουν σε παρεμβάσεις ολιστικής παρέμβασης.
- Έχουν εγγράψει τα παιδιά τους στα νηπιαγωγεία και τα δημοτικά σχολεία της περιοχής και φοιτούν κανονικά σε αυτά.
- Παρακολουθούν προγράμματα κατάρτισης ή σχολείο δεύτερης ευκαιρίας, όπου αυτό απαιτείται, και συμμετέχουν σε ομαδική και/ή εξατομικευμένη συμβουλευτική υποστήριξη.
- Συμμετέχουν σε ενεργητικές πολιτικές προώθησης στην απασχόληση, προκειμένου να εξασφαλίσουν την ένταξή τους στον κοινωνικό ιστό.
- Κάνουν χρήση των υπηρεσιών πρωτοβάθμιας ιατρικής και φαρμακευτικής φροντίδας και συμμετέχουν σε προγράμματα προληπτικής ιατρικής, όπου παρέχονται από τον οικείο δήμο.
- Απέχουν από παραβατικές συμπεριφορές.
Ο δικαιούχος, ΟΤΑ Α’ Βαθμού αναλαμβάνει το ρόλο του μεσολαβητή μεταξύ ενοικιαστή και εκμισθωτή. Εντοπίζει κατοικίες για μίσθωση και άτομα-οικογένειες που μπορούν να μετεγκατασταθούν σε αυτόνομες οικίες ή διαμερίσματα στον αστικό ιστό και χορηγεί το μίσθωμα στον ιδιοκτήτη για προσυμφωνημένη περίοδο χρόνου (36 μήνες).
Η δράση της επιδότησης ενοικίου ενέχει ως αναπόσπαστο μέρος της στεγαστικής συνδρομής, ένα ευρύ πλέγμα κοινωνικών υπηρεσιών που θα παρέχονται από τα Κέντρα Κοινότητας ή τα Παραρτήματα Ρομά και τις Κοινωνικές Υπηρεσίες του οικείου δήμου. Ο δικαιούχος οφείλει να ενεργοποιεί το ωφελούμενο νοικοκυριό προς αυτή την κατεύθυνση και να το διασυνδέει με τις αρμόδιες υπηρεσίες. Η ανάπτυξη συμπληρωματικών και συνεργατικών σχέσεων με τις κοινωνικές και λοιπές υποστηρικτικές υπηρεσίες και δομές σε τοπικό επίπεδο, προκειμένου να δημιουργούνται «γέφυρες» παρεχόμενων υπηρεσιών με στόχο την προαγωγή της υγείας, την ένταξη σε πολιτιστικές – αθλητικές δραστηριότητες, οι οποίες υπό το πρίσμα της ολιστικής προσέγγισης οδηγούν στην κοινωνική τους ενσωμάτωση.
Η παροχή επιπρόσθετων υπηρεσιών ψυχολογικής υποστήριξης, νομικής συνδρομής, υγείας, πρόνοιας και κοινωνικής επανένταξης γίνεται μέσω διασύνδεσης με αρμόδιους φορείς.